افسردگی پنهان، یا اختلال افسردگی بزرگ با علائم غیر معمول (atypical depression)، نوعی افسردگی است که با علائم کلاسیک افسردگی مانند غم و اندوه شدید و از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها همراه نیست. در عوض، این نوع افسردگی با مجموعه ای از علائم دیگر مشخص می‌شود که تشخیص آن را دشوارتر می‌کند. شناسایی و درمان افسردگی پنهان بسیار مهم است زیرا می‌تواند به همان اندازه حساس ناراحتی عمیق آشکار، بر زندگی فرد تاثیر منفی بگذارد.
در ادامه، شش مورد از مهمترین علائم افسردگی پنهان را با دو مثال برای هر مورد توضیح می‌دهیم:
1. افزایش وزن و اشتهای زیاد:
افزایش وزن و اشتهای زیاد: در افسردگی معمولی، کاهش اشتها و کاهش وزن شایع است. اما در افسردگی پنهان، این الگو برعکس می‌شود.
فرد ممکن است میل شدیدی به غذا، به خصوص غذاهای شیرین و پرکالری، پیدا کند. این افزایش اشتها منجر به افزایش وزن قابل توجه می‌شود. علت این پدیده هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما ممکن است به تغییرات در سطح سروتونین و سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز مربوط باشد. این افزایش وزن نه تنها به سلامت جسمی فرد آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند عزت نفس او را نیز کاهش داده و به چرخه حساس ناراحتی عمیق دامن بزند. مهم است که این افزایش وزن را به عنوان یک علامت جدی از افسردگی پنهان در نظر بگیریم و نه صرفا یک عادت غذایی..
مثال اول:
فردی که قبلاً رژیم غذایی سالمی داشت، ناگهان به خوردن زیاد شیرینی جات و غذاهای چرب روی می‌آورد.
مثال دوم:
فردی که وزنش ثابت بوده، در مدت زمان کوتاهی وزن قابل توجهی اضافه می‌کند بدون اینکه دلیل مشخصی داشته باشد.
افزایش وزن ناگهانی و بدون دلیل مشخص، می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات متابولیکی مرتبط با افسردگی پنهان باشد. این افزایش وزن می‌تواند به دلیل تغییر در اشتها، افزایش میل به غذاهای پرکالری و کاهش فعالیت فیزیکی باشد که همگی از نشانه‌های افسردگی پنهان هستند.
2. خواب بیش از حد (Hypersomnia):
برخلاف بی‌خوابی در افسردگی معمولی، افسردگی پنهان اغلب با خواب بیش از حد همراه است. فرد ممکن است ساعت‌های زیادی بخوابد و هنوز هم احساس خستگی و کوفتگی کند. این خواب اغلب آرامش‌بخش نیست و فرد حتی پس از خواب طولانی مدت، احساس شادابی و نشاط نمی‌کند. این افزایش خواب ممکن است ناشی از اختلال در تنظیم خواب و بیداری باشد که خود ناشی از اختلال در عملکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی است. این خواب زیاد می‌تواند مانع از انجام فعالیت‌های روزمره فرد شود و به انزوا و وخیم‌تر شدن افسردگی کمک کند.
مثال اول:
فردی که معمولا 7 ساعت می‌خوابید، اکنون 10-12 ساعت می‌خوابد و باز هم احساس خستگی می‌کند.
مثال دوم:
فرد در طول روز خواب‌های طولانی و مکرر دارد که باعث اختلال در کار و زندگی روزمره‌اش می‌شود.
3. سنگینی در اندام‌ها:
این علامت که با اصطلاح “سنگینی اندام‌ها” یا “احساس وزن زیاد در اندام‌ها” شناخته می‌شود، احساسی عجیب و مبهم از سنگینی و بی‌حالی در دست‌ها و پاهاست. فرد احساس می‌کند که اندام‌هایش سنگین هستند و حرکت دادن آنها دشوار است. این احساس با خستگی و کوفتگی تفاوت دارد، گرچه ممکن است با آن همزمان باشد. این علامت ممکن است ناشی از اختلال در عملکرد سیستم عصبی باشد، اما علت دقیق آن هنوز ناشناخته است. این احساس سنگینی می‌تواند فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره باز دارد و به احساس بی‌حالی و بی‌انگیزگی او دامن بزند.
مثال اول:
فرد احساس می‌کند دست‌ها و پاهایش سنگین هستند و به‌سختی می‌توانند حرکت کنند.
مثال دوم:
فرد از انجام فعالیت‌های فیزیکی ساده مانند پیاده‌روی یا بالا رفتن از پله‌ها احساس خستگی مفرط می‌کند.
4. حساسیت به رد شدن یا طرد شدن:
افراد مبتلا به افسردگی پنهان اغلب به طرز غیرعادی به انتقاد و رد شدن حساس هستند. آنها ممکن است از هرگونه نظر منفی یا رد شدن از سوی دیگران به شدت آسیب ببینند و برای مدت طولانی این موضوع را در ذهن خود مرور کنند. این حساسیت به رد شدن می‌تواند به انزوا و اجتناب از روابط اجتماعی منجر شود، که به نوبه خود افسردگی را تشدید می‌کند. این حساسیت ریشه در ترس از طرد شدن و فقدان امنیت عاطفی دارد.
مثال اول:
فرد به دلیل یک نظر کوچک از دوست خود ناراحت می‌شود و برای مدت طولانی به آن فکر می‌کند.
مثال دوم:
فرد از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی اجتناب می‌کند از ترس اینکه توسط دیگران رد شود.
5. تغییرات خلقی شدید:
در حالی که افسردگی معمولی اغلب با خلق و خوی افسرده و بی‌حال همراه است، افسردگی پنهان می‌تواند با نوسانات شدید خلقی مشخص شود. فرد ممکن است به‌طور ناگهانی از حالت غمگینی به شادی یا عصبانیت شدید تغییر کند. این نوسانات خلقی غیرقابل پیش‌بینی و گاهی آزاردهنده هستند و می‌تواند باعث ایجاد اختلال در روابط و فعالیت‌های روزمره فرد شود
مثال اول:
فردی که به طور معمول آرام است، به طور ناگهانی دچار عصبانیت و پرخاشگری شدید می‌شود.
مثال دوم:
فردی که به طور معمول افسرده است، ناگهان احساس شادی و نشاط زیادی دارد که به‌طور غیرعادی است.
6. کاهش تمرکز و مشکلات شناختی:
افسردگی پنهان می‌تواند بر توانایی فرد در تمرکز و حافظه تاثیر بگذارد. فرد ممکن است احساس کند که ذهنش “مه آلود” است و به سختی می‌تواند بر روی کارها تمرکز کند. ممکن است دچار مشکل در به خاطر سپردن اطلاعات یا انجام وظایف شناختی شود. این مشکلات شناختی می‌توانند به کاهش بهره‌وری، مشکلات در محل کار یا تحصیل و همچنین به کاهش اعتماد به نفس منجر شوند.
مثال اول:
فرد به سختی می‌تواند کتاب بخواند یا فیلم تماشا کند بدون اینکه حواسش پرت شود.
مثال دوم:
فرد به سختی می‌تواند وظایف کاری خود را انجام دهد و مدام دچار اشتباه می‌شود.
توجه:
این علائم می‌توانند در افراد مختلف به طور متفاوتی ظاهر شوند و این تنها چند مثال از آنها است. اگر شما یا کسی که می‌شناسید، علائم افسردگی پنهان را تجربه می‌کند، بسیار مهم است که به دنبال کمک حرفه‌ای باشید. یک متخصص سلامت روان می‌تواند به تشخیص و درمان مناسب کمک کند. این اطلاعات جایگزین مشاوره پزشکی نمی‌شود.
نتیجه گیری:
مهم است بدانید که این علائم می‌توانند با شدت‌های مختلف در افراد ظاهر شوند و ممکن است همه افراد مبتلا به افسردگی پنهان همه این علائم را نداشته باشند. اگر چندین مورد از این علائم را تجربه می‌کنید، به پزشک یا متخصص سلامت روان مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب دریافت کنید.
