نظریه کلبرگ پیشنهاد می کند که سه سطح از رشد اخلاقی وجود دارد که هر سطح به دو مرحله تقسیم می‌شود. کلبرگ اعتقاد داشت که افراد با ترتیب ثابتی این مراحل را پشت سر می‌گذارند و درک اخلاقی با رشد شناختی مرتبط است. سه سطح استدلال اخلاقی شامل پیش عرفی، متعارف و پس عرفی است.
کلبرگ با استفاده از پاسخ‌های کودکان به مجموعه‌ای از دوراهی‌های اخلاقی نشان داد که استدلال پشت این تصمیمات نسبت به اصل پاسخ، راهنمای بهتری برای رشد اخلاقی است.
لارنس کلبرگ (1958) اصولاً با نظریه رشد اخلاقی پیاژه (1932) موافق بود، اما می خواست ایده های او را بیشتر توسعه دهد.
تکنیک داستان سرایی
کلبرگ از تکنیک داستان سرایی پیاژه استفاده کرد که شامل تعریف داستان‌هایی از دوراهی های اخلاقی برای مردم است. در هر داستان، او انتخابی را به فرد می‌داد. مثلاً انتخاب بین حقوق برخی از بزرگان و نیازهای یک فرد شایسته که به صورتی ناعادلانه با او رفتار می‌شود.
یکی از شناخته شده ترین داستان های کلبرگ (1958) مربوط به مردی به نام هاینز است که جایی در اروپا زندگی می کرد.
داستان
همسر هاینز در حال مرگ بر اثر نوع خاصی از سرطان بود. پزشکان گفتند یک داروی جدید ممکن است او را نجات دهد. این دارو توسط یک شیمیدان محلی کشف شده بود، و هاینز به شدت تلاش کرد تا مقداری از آن را بخرد. اما شیمیدان ده برابر هزینه ای که برای ساخت دارو صرف شده بود، برای فروش آن دریافت می‌کرد و این بسیار بیشتر از آنچه بود که هاینز بتواند پرداخت کند.
هاینز حتی پس از کمک خانواده و دوستان، فقط توانست نیمی از پول را جمع آوری کند. او به شیمیدان توضیح داد که همسرش در حال مرگ است و از او پرسید که آیا می تواند دارو را با قیمت ارزان‌تری بخرد یا بقیه پول را بعدا بپردازد.
شیمیدان نپذیرفت و گفت که دارو را کشف کرده و قصد دارد از آن پول دربیاورد. شوهر از نجات همسرش ناامید شده بود، بنابراین در همان شب وارد داروخانه شد و دارو را دزدید.
سوالات
کلبرگ یک سری سوالات از فرد میپرسد:
- آیا هاینز باید دارو را به سرقت می برد؟
- آیا اگر هاینز همسرش را دوست نداشته باشد، چیزی تغییر می کند؟
- اگر فردی که می میرد غریبه بود، چه فرقی می کرد؟
- در صورت فوت زن، آیا پلیس باید شیمیدان را به جرم قتل دستگیر کند؟
با مطالعه پاسخ کودکان در سنین مختلف به این سؤالات، کلبرگ امیدوار بود کشف کند که چگونه استدلال اخلاقی با بزرگتر شدن افراد تغییر می کند. نمونه شامل 72 پسر شیکاگویی 10 تا 16 ساله بود که 58 نفر از آن‌ها در فواصل سه ساله به مدت 20 سال دنبال شدند (کولبرگ، 1984).
برای هر پسر یک مصاحبه 2 ساعته با 10 معمای اخلاقی انجام شد. چیزی که کلبرگ عمدتاً به آن علاقه داشت این نبود که آیا پسران این اقدام را درست یا نادرست قضاوت کردند، بلکه دلایل ارائه شده برای این تصمیم بود. او متوجه شد که این دلایل با بزرگتر شدن بچه ها تغییر می کند.
کلبرگ سه سطح متمایز از استدلال اخلاقی را شناسایی کرد: پیش عرفی، متعارف و پس عرفی. هر سطح دارای دو مرحله فرعی است.
افراد فقط می توانند از این سطوح به ترتیب فهرست شده عبور کنند. هر مرحله جدید جایگزین استدلال معمول مرحله قبلی می شود. تمام افراد به همه مراحل نمی رسند.
مراحل رشد اخلاقی
سطح 1 – اخلاق پیش عرفی
اخلاق پیش عرفی اولین مرحله رشد اخلاقی است و تقریباً تا سن 9 سالگی ادامه می یابد. در سطح پیش عرفی، کودکان کد اخلاقی شخصی ندارند و در عوض تصمیمات اخلاقی بر اساس معیارهای بزرگسالان و عواقب پیروی یا شکستن آن معیارها شکل می گیرد.
مثلاً اگر عملی منجر به مجازات شود باید بد باشد و اگر منجر به پاداش شود باید خوب باشد.
اختیار خارج از فرد است و کودکان اغلب بر اساس پیامدهای فیزیکی اعمال، تصمیمات اخلاقی می گیرند.
- مرحله 1. جهت گیری اطاعت و مجازات. کودک/فرد برای جلوگیری از تنبیه کار خوب می‌کند. اگر فردی تنبیه شود، حتماً اشتباه کرده است.
- مرحله 2. فردگرایی و تبادل. در این مرحله، کودکان متوجه می شوند که تنها یک دیدگاه درست توسط بزرگسالان ارائه نشده است. افراد مختلف دیدگاه های متفاوتی دارند.
سطح 2 – اخلاق متعارف
اخلاق متعارف مرحله دوم رشد اخلاقی است و با پذیرش قوانین اجتماعی در مورد درست و نادرست مشخص می شود. در سطح متعارف (اکثر نوجوانان و بزرگسالان)، ما شروع به درونی کردن معیارهای اخلاقی از الگوهای ارزشمند بزرگسالان می کنیم.
اختیار درونی می شود اما مورد تردید قرار نمی گیرد و استدلال مبتنی بر هنجارهای گروهی است که فرد به آن تعلق دارد.
یک سیستم اجتماعی که بر مسئولیت‌ها در روابط و نیز نظم اجتماعی تأکید کند، مطلوب تلقی می‌شود و بنابراین باید بر دیدگاه ما در مورد درست و نادرست تأثیر بگذارد.
- مرحله 3. روابط بین فردی خوب. کودک/فرد خوب است تا دیگران او را انسان خوبی بدانند. بنابراین، پاسخ‌ها مربوط به تایید دیگران است.
- مرحله 4. حفظ نظم اجتماعی. کودک/فرد از قوانین گسترده تر جامعه آگاه می‌شود، بنابراین قضاوت ها مربوط به اطاعت از قوانین به منظور رعایت قانون و اجتناب از گناه است.
سطح 3 – اخلاق پسا عرفی
اخلاق پسا عرفی سومین مرحله رشد اخلاقی است و با درک افراد از اصول جهانی اخلاقی مشخص می‌شود. این‌ها انتزاعی و بد تعریف هستند، اما ممکن است شامل موارد زیر باشند: حفظ جان به هر قیمتی، و اهمیت به کرامت انسانی.
فقط 10 تا 15 درصد قادر به نوعی تفکر انتزاعی لازم برای مرحله 5 یا 6 (اخلاق پسا عرفی) هستند. یعنی اکثر مردم دیدگاه های اخلاقی خود را از اطرافیان خود می گیرند و فقط یک اقلیت به اصول اخلاقی خاص برای خود فکر می کنند.
- مرحله 5. قرارداد اجتماعی و حقوق فردی. کودک/فرد آگاه می شود که در حالی که قوانین ممکن است به صلاح بیشتر افراد باشند، اما زمان هایی وجود دارد که بر خلاف منافع اشخاص خاصی عمل می کنند.
مسائل همیشه واضح نیستند. به عنوان مثال، در معضل هاینز، حفاظت از زندگی مهمتر از نقض قانون در برابر سرقت است.
- مرحله 6. اصول جهانی. افراد در این مرحله مجموعه ای از دستورالعمل های اخلاقی خود را ایجاد کرده اند که ممکن است مطابق با قانون باشد یا نباشد. اصول برای همه افراد اعمال می شود.
به عنوان مثال، حقوق بشر، عدالت و برابری. فرد آماده خواهد بود تا برای دفاع از این اصول اقدام کند، حتی اگر به معنای مخالفت با بقیه افراد جامعه در این فرآیند باشد و مجبور به پرداخت عواقب عدم تایید و یا زندان شود. کلبرگ احتمال می‌داد که افراد کمی به این مرحله برسند.
آیا به دنبال درک بهتر از خود و دیگران هستید؟ آیا می‌خواهید به عمق احساسات و رفتارهای انسانی پرداخته و شخصیت خود را کشف کنید؟ ما شما را به بازدید از سایت امپتیفای دعوت می‌کنیم!
در سایت امپتیفای(empathyfy.com)، شما می‌توانید به مجموعه‌ای از آزمون‌های روانشناسی معتبر و حرفه‌ای دسترسی پیدا کنید. این آزمون‌ها به شما کمک می‌کنند تا:
🔍 شخصیت خود را بشناسید و نقاط قوت و ضعف‌تان را کشف کنید.
💭 به درک بهتری از رفتارها و احساسات خود بپردازید.
📊 در زمینه‌های مختلف روانشناسی، اطلاعات کاربردی و علمی کسب کنید.
🤝 با مشاوره‌های متناسب با نیازها و دغدغه‌های خود آشنا شوید.همین امروز به ما بپیوندید و آغازگر سفری به دنیای شگفت‌انگیز روانشناسی باشید. برای دسترسی به آزمون‌ها و مقالات ارزشمند، اینجا کلیک کنید.
